Hity CaliVity
Filarioza (Onchocerca volvulus)
Filarioza (Onchocerca volvulus)
Opis ogólny
Filarioza (Onchocerca volvulus) - Jest to inwazja powodowana przez nicienie Filarioza Bancrofta, które w stadium dojrzaÅ‚ym pasożytujÄ… w ukÅ‚adzie chÅ‚onnym i tkance Å‚Ä…cznej żywiciela. Samica robaka skÅ‚ada larwy (mikrofilarie) do Å›wiatÅ‚a naczyÅ„ chÅ‚onnych, skÄ…d dostajÄ… siÄ™ do krwiobiegu i krążą w najwiÄ™kszych iloÅ›ciach nocÄ… miÄ™dzy godzinÄ… 22 a 2 (wykazujÄ… periodyczność nocnÄ…).
Objawy
Objawy wczesnego okresu inwazji są następstwem reakcji odpornościowych żywiciela na antygeny pasożyta i są to min.:
W późnym okresie inwazji wystÄ™puje czÄ™sto sÅ‚oniowacina koÅ„czyn, genitaliów i sutków w wyniku zaburzeÅ„ w krążeniu chÅ‚onki, do których dochodzi wskutek nawracajÄ…cych stanów zapalnych. Obserwuje siÄ™ ponadto wodniaki jÄ…der oraz chyluriÄ™. Dość czÄ™sto nie wykrywa siÄ™ mikrofilarii mimo wyraźnie zaznaczonych objawów choroby. U wielu zarażonych nie wystÄ™pujÄ… objawy chorobowe.
CzÅ‚owiek wykazujÄ…cy obecność mikrofilarii we krwi stanowi źródÅ‚o inwazji dla komara, który jest żywicielem poÅ›rednim pasożyta. Mikrofilarie dostajÄ… siÄ™ do żoÅ‚Ä…dka owada w czasie ssania krwi, a nastÄ™pnie przenikajÄ… przez Å›cianÄ™ przewodu pokarmo¬wego do mięśni tuÅ‚owia. Po osiÄ…gniÄ™ciu stadium inwazyjnego wÄ™drujÄ… do narzÄ…dów gÄ™bowych owada, skÄ…d przedostajÄ… siÄ™ na skórÄ™ czÅ‚owieka w czasie aktu ssania krwi. Do komarów przenoszÄ…cych W. bancrofti należą Culeri fatigans, C. pipiens, Aedes polynesiensis B. malayi jest przenoszona przez komary z rodzaju Mansonia, a także Anopheles i Aedes.
Objawy nadwrażliwości na antygeny pasożyta mogą wystąpić po 3 miesiącach od chwili zarażenia. Mikrofilarie pojawiają się w krwiobiegu najwcześniej po 9 miesiącach.
NazwÄ… - filariozy obejmuje siÄ™ inwazje kilkunastu gatunków nicieni, należących do nitkowców (Filarioidea). Postacie dojrzaÅ‚e nitkowców charakteryzujÄ… siÄ™ nitkowatym ciaÅ‚em, o dÅ‚ugoÅ›ci od kilku do kilkudziesiÄ™ciu cm. Biotopem postaci dojrzaÅ‚ych jest tkanka Å‚Ä…czna lub wÄ™zÅ‚y chÅ‚onne krÄ™gowców. Samice nitkowców rodzÄ… żywe larwy, tzw. mikrofilarie. Mikrofilarie, o dÅ‚ugoÅ›ci kilkuset mikrometrów, wystÄ™pujÄ… we krwi lub skórze.
Przenosicielem nitkowców sÄ… owady krwiopijne: komary, bÄ…ki, meszki. U owadów mikrofilarie wzrastajÄ… i przechodzÄ… w nitkowate postacie inwazyjne, które w czasie pobierania krwi przez owada wnikajÄ… czynnie przez skórÄ™ czÅ‚owieka.
Najważniejsze spoÅ›ród nitkowców czÅ‚owieka to: Wuchereria bancrofti, Brugia malayi, Onchocerca volvulus, Loa loa. PozostaÅ‚e gatunki rodzaju: Acanthocheilonema, Dirofilaria, Mansonella majÄ… mniejsze znaczenie.
Wuchereria bancrofti występują szerokim pasmem pomiędzy zwrotnikami przez Afrykę, Indie, Azję Południowo-Wschodnią i Amerykę Południową i Środkową. Pojedyncze ogniska W. bancrofti były w Hiszpanii, Jugosławii i Turcji.
W. bancrofti jest przenoszona przez komary rodzaju Aedes, Culex i Anopheles. Postacie dojrzaÅ‚e pasożyta bytujÄ… w naczyniach i wÄ™zÅ‚ach chÅ‚onnych trzewnych. Mikrofilarie pojawiajÄ… siÄ™ we krwi w nocy lub- jak na wyspach Oceanii- nie majÄ… wyraźnego rytmu dobowego. WokóÅ‚ postaci dojrzaÅ‚ych w naczyniach i wÄ™zÅ‚ach chÅ‚onnych tuÅ‚owia tworzy siÄ™ z czasem tkanka ziarninujÄ…ca. Podobny odczyn powstaje w otoczeniu martwych mikrofilarii w zatokach wÄ™zÅ‚ów chÅ‚onnych, wÄ…trobie i Å›ledzionie.
Inwazja W. bancrofti jest czÄ™sto bezobjawowa, zwÅ‚aszcza u osób, które przez krótki czas byÅ‚y narażone na zarażenie. Niekiedy maÅ‚o charakterystyczne objawy ogólne nie sÄ… przypisywane filariozie. Objawy wystÄ™pujÄ… zwykle dopiero w rok po zarażeniu, w postaci krótkotrwaÅ‚ej, nawracajÄ…cej, nieregularnej gorÄ…czki i stanu zapalnego wÄ™zÅ‚ów chÅ‚onnych trzewnych i naczyÅ„ limfatycznych obwodowych, wyrażajÄ…cego siÄ™ w zapaleniu nasieniowodu, najÄ…drza i jÄ…dra, obrzÄ™ku zastoinowym koÅ„czyn z nastÄ™powymi zmianami skórnymi.
U osób, które stale mieszkajÄ… w rejonach endemicznych i wielokrotnie ulegajÄ… inwazji, po kilku, kilkunastu latach wystÄ™pujÄ… nieodwracalne zmiany zarostowe i wapniejÄ…ce ukÅ‚adu limfatycznego. ProwadzÄ… one do tworzenia siÄ™ żylaków naczyÅ„ chÅ‚onnych (np. w pachwinie), pÄ™kania dużych naczyÅ„ limfatycznych, wodniaka jÄ…dra oraz do sÅ‚oniowacizny koÅ„czyn, genitalii lub sutków.
Jednym z charakterystycznych objawów inwazji W. bancrofti jest wysoka eozynofilia.
Brugia malayi różniÄ… siÄ™ tym, że wystÄ™pujÄ… wyÅ‚Ä…cznie na Dalekim Wschodzie, majÄ… dość znaczny rezerwuar wÅ›ród maÅ‚p i kotów, sÄ… gÅ‚ównie przenoszone przez komary rodzaju Mansonia.
Inwazje objawowe B. malayi wystÄ™pujÄ… częściej u dzieci, w postaci zespoÅ‚u skÅ‚adajÄ…cego siÄ™ z eozynofilii, powiÄ™kszenia obwodowych i trzewnych wÄ™zÅ‚ów chÅ‚onnych i zapalenia pÅ‚uc.
U mężczyzn B. malayi nie daje zmian ze strony genitalii, a jedynie sÅ‚oniowaciznÄ™ podudzi i stóp.
Onchocerkoza (onchocercosis) jest wywoÅ‚ana przez nitkowca rodzaju Onchocerca, m.in. O. volvulus. ZasiÄ™g geograficzny onchocerkozy jest ograniczony do Afryki Åšrodkowej i Ameryki PoÅ‚udniowej. Pasożyt jest przenoszony przez meszki. Postacie dojrzaÅ‚e O. volvulus wystÄ™pujÄ… w tkance podskórnej, tworzÄ…c charakterystyczne guzy, zwÅ‚aszcza na tuÅ‚owiu i gÅ‚owie. Mikrofilarie O. volvulus pojawiajÄ… siÄ™ w skórze caÅ‚ego ciaÅ‚a i w gaÅ‚ce ocznej. Z obecnoÅ›ciÄ… ich wiążą siÄ™ rozlegÅ‚e, swÄ™dzÄ…ce zmiany wypry-skowate i hiperkeratotyczne skóry oraz obrzÄ™ki. Inwazja gaÅ‚ki ocznej przez mikrofilarie prowadzi do uszkodzenia i zapalenia spojówek, rogówki, naczyniówki i siatkówki. Åšlepota, wywoÅ‚ywana zmÄ™tnieniem rogówki, wtórnÄ… jaskrÄ… lub zmianami na dnie oka, jest najpoważniejszym powikÅ‚aniem onchocerkozy. Z 38 min ludzi w Afryce Åšrodkowej zarażonych O. volvulus blisko 1/2 miliona straciÅ‚o wzrok. Rozpoznanie parazytologiczne ustala siÄ™ stwierdzajÄ…c mikrofilarie Onchocerca w skrawkach z powierzchownych warstw skóry, zanurzonych w kropli fizjologicznego roztworu NaCl.
Loaoza (loaosis) jest wywołana przez nitkowca Loa loa. Występuje on wyłącznie w Afryce Środkowozachodniej i jest przenoszony przez bąka-ślepaka z rodzaju Chrysops.
Postacie dojrzaÅ‚e L. loa wÄ™drujÄ… w tkance podskórnej lub spojówce oka. WywoÅ‚ujÄ… one obrzÄ™k skóry i zmiany wypryskowate, rumieniowate, m.in. tzw. obrzÄ™k kalabarski, okresowy, bolesny, zwykle zlokalizowany w okolicy stawów.
Do poważnych, ale rzadkich powikÅ‚aÅ„ loaozy należy obrzÄ™k gÅ‚oÅ›ni i zapalenie mózgu. Mikrofilarie L. loa pojawiajÄ… siÄ™ dość nieregularnie we krwi w czasie dnia.
Cykl rozwojowy
Filarioza (Onchocerca volvulus) - Jest to inwazja powodowana przez nicienie Filarioza Bancrofta, które w stadium dojrzaÅ‚ym pasożytujÄ… w ukÅ‚adzie chÅ‚onnym i tkance Å‚Ä…cznej żywiciela. Samica robaka skÅ‚ada larwy (mikrofilarie) do Å›wiatÅ‚a naczyÅ„ chÅ‚onnych, skÄ…d dostajÄ… siÄ™ do krwiobiegu i krążą w najwiÄ™kszych iloÅ›ciach nocÄ… miÄ™dzy godzinÄ… 22 a 2 (wykazujÄ… periodyczność nocnÄ…).
Objawy
Objawy wczesnego okresu inwazji są następstwem reakcji odpornościowych żywiciela na antygeny pasożyta i są to min.:
- gorÄ…czka
- zapalenie wÄ™zÅ‚ów i naczyÅ„ chÅ‚onnych koÅ„czyn dolnych lub górnych
- zapalenie jÄ…der, najÄ…drzy i powrózków nasiennych
W późnym okresie inwazji wystÄ™puje czÄ™sto sÅ‚oniowacina koÅ„czyn, genitaliów i sutków w wyniku zaburzeÅ„ w krążeniu chÅ‚onki, do których dochodzi wskutek nawracajÄ…cych stanów zapalnych. Obserwuje siÄ™ ponadto wodniaki jÄ…der oraz chyluriÄ™. Dość czÄ™sto nie wykrywa siÄ™ mikrofilarii mimo wyraźnie zaznaczonych objawów choroby. U wielu zarażonych nie wystÄ™pujÄ… objawy chorobowe.
CzÅ‚owiek wykazujÄ…cy obecność mikrofilarii we krwi stanowi źródÅ‚o inwazji dla komara, który jest żywicielem poÅ›rednim pasożyta. Mikrofilarie dostajÄ… siÄ™ do żoÅ‚Ä…dka owada w czasie ssania krwi, a nastÄ™pnie przenikajÄ… przez Å›cianÄ™ przewodu pokarmo¬wego do mięśni tuÅ‚owia. Po osiÄ…gniÄ™ciu stadium inwazyjnego wÄ™drujÄ… do narzÄ…dów gÄ™bowych owada, skÄ…d przedostajÄ… siÄ™ na skórÄ™ czÅ‚owieka w czasie aktu ssania krwi. Do komarów przenoszÄ…cych W. bancrofti należą Culeri fatigans, C. pipiens, Aedes polynesiensis B. malayi jest przenoszona przez komary z rodzaju Mansonia, a także Anopheles i Aedes.
Objawy nadwrażliwości na antygeny pasożyta mogą wystąpić po 3 miesiącach od chwili zarażenia. Mikrofilarie pojawiają się w krwiobiegu najwcześniej po 9 miesiącach.
NazwÄ… - filariozy obejmuje siÄ™ inwazje kilkunastu gatunków nicieni, należących do nitkowców (Filarioidea). Postacie dojrzaÅ‚e nitkowców charakteryzujÄ… siÄ™ nitkowatym ciaÅ‚em, o dÅ‚ugoÅ›ci od kilku do kilkudziesiÄ™ciu cm. Biotopem postaci dojrzaÅ‚ych jest tkanka Å‚Ä…czna lub wÄ™zÅ‚y chÅ‚onne krÄ™gowców. Samice nitkowców rodzÄ… żywe larwy, tzw. mikrofilarie. Mikrofilarie, o dÅ‚ugoÅ›ci kilkuset mikrometrów, wystÄ™pujÄ… we krwi lub skórze.
Przenosicielem nitkowców sÄ… owady krwiopijne: komary, bÄ…ki, meszki. U owadów mikrofilarie wzrastajÄ… i przechodzÄ… w nitkowate postacie inwazyjne, które w czasie pobierania krwi przez owada wnikajÄ… czynnie przez skórÄ™ czÅ‚owieka.
Najważniejsze spoÅ›ród nitkowców czÅ‚owieka to: Wuchereria bancrofti, Brugia malayi, Onchocerca volvulus, Loa loa. PozostaÅ‚e gatunki rodzaju: Acanthocheilonema, Dirofilaria, Mansonella majÄ… mniejsze znaczenie.
Wuchereria bancrofti występują szerokim pasmem pomiędzy zwrotnikami przez Afrykę, Indie, Azję Południowo-Wschodnią i Amerykę Południową i Środkową. Pojedyncze ogniska W. bancrofti były w Hiszpanii, Jugosławii i Turcji.
W. bancrofti jest przenoszona przez komary rodzaju Aedes, Culex i Anopheles. Postacie dojrzaÅ‚e pasożyta bytujÄ… w naczyniach i wÄ™zÅ‚ach chÅ‚onnych trzewnych. Mikrofilarie pojawiajÄ… siÄ™ we krwi w nocy lub- jak na wyspach Oceanii- nie majÄ… wyraźnego rytmu dobowego. WokóÅ‚ postaci dojrzaÅ‚ych w naczyniach i wÄ™zÅ‚ach chÅ‚onnych tuÅ‚owia tworzy siÄ™ z czasem tkanka ziarninujÄ…ca. Podobny odczyn powstaje w otoczeniu martwych mikrofilarii w zatokach wÄ™zÅ‚ów chÅ‚onnych, wÄ…trobie i Å›ledzionie.
Inwazja W. bancrofti jest czÄ™sto bezobjawowa, zwÅ‚aszcza u osób, które przez krótki czas byÅ‚y narażone na zarażenie. Niekiedy maÅ‚o charakterystyczne objawy ogólne nie sÄ… przypisywane filariozie. Objawy wystÄ™pujÄ… zwykle dopiero w rok po zarażeniu, w postaci krótkotrwaÅ‚ej, nawracajÄ…cej, nieregularnej gorÄ…czki i stanu zapalnego wÄ™zÅ‚ów chÅ‚onnych trzewnych i naczyÅ„ limfatycznych obwodowych, wyrażajÄ…cego siÄ™ w zapaleniu nasieniowodu, najÄ…drza i jÄ…dra, obrzÄ™ku zastoinowym koÅ„czyn z nastÄ™powymi zmianami skórnymi.
U osób, które stale mieszkajÄ… w rejonach endemicznych i wielokrotnie ulegajÄ… inwazji, po kilku, kilkunastu latach wystÄ™pujÄ… nieodwracalne zmiany zarostowe i wapniejÄ…ce ukÅ‚adu limfatycznego. ProwadzÄ… one do tworzenia siÄ™ żylaków naczyÅ„ chÅ‚onnych (np. w pachwinie), pÄ™kania dużych naczyÅ„ limfatycznych, wodniaka jÄ…dra oraz do sÅ‚oniowacizny koÅ„czyn, genitalii lub sutków.
Jednym z charakterystycznych objawów inwazji W. bancrofti jest wysoka eozynofilia.
Brugia malayi różniÄ… siÄ™ tym, że wystÄ™pujÄ… wyÅ‚Ä…cznie na Dalekim Wschodzie, majÄ… dość znaczny rezerwuar wÅ›ród maÅ‚p i kotów, sÄ… gÅ‚ównie przenoszone przez komary rodzaju Mansonia.
Inwazje objawowe B. malayi wystÄ™pujÄ… częściej u dzieci, w postaci zespoÅ‚u skÅ‚adajÄ…cego siÄ™ z eozynofilii, powiÄ™kszenia obwodowych i trzewnych wÄ™zÅ‚ów chÅ‚onnych i zapalenia pÅ‚uc.
U mężczyzn B. malayi nie daje zmian ze strony genitalii, a jedynie sÅ‚oniowaciznÄ™ podudzi i stóp.
Onchocerkoza (onchocercosis) jest wywoÅ‚ana przez nitkowca rodzaju Onchocerca, m.in. O. volvulus. ZasiÄ™g geograficzny onchocerkozy jest ograniczony do Afryki Åšrodkowej i Ameryki PoÅ‚udniowej. Pasożyt jest przenoszony przez meszki. Postacie dojrzaÅ‚e O. volvulus wystÄ™pujÄ… w tkance podskórnej, tworzÄ…c charakterystyczne guzy, zwÅ‚aszcza na tuÅ‚owiu i gÅ‚owie. Mikrofilarie O. volvulus pojawiajÄ… siÄ™ w skórze caÅ‚ego ciaÅ‚a i w gaÅ‚ce ocznej. Z obecnoÅ›ciÄ… ich wiążą siÄ™ rozlegÅ‚e, swÄ™dzÄ…ce zmiany wypry-skowate i hiperkeratotyczne skóry oraz obrzÄ™ki. Inwazja gaÅ‚ki ocznej przez mikrofilarie prowadzi do uszkodzenia i zapalenia spojówek, rogówki, naczyniówki i siatkówki. Åšlepota, wywoÅ‚ywana zmÄ™tnieniem rogówki, wtórnÄ… jaskrÄ… lub zmianami na dnie oka, jest najpoważniejszym powikÅ‚aniem onchocerkozy. Z 38 min ludzi w Afryce Åšrodkowej zarażonych O. volvulus blisko 1/2 miliona straciÅ‚o wzrok. Rozpoznanie parazytologiczne ustala siÄ™ stwierdzajÄ…c mikrofilarie Onchocerca w skrawkach z powierzchownych warstw skóry, zanurzonych w kropli fizjologicznego roztworu NaCl.
Loaoza (loaosis) jest wywołana przez nitkowca Loa loa. Występuje on wyłącznie w Afryce Środkowozachodniej i jest przenoszony przez bąka-ślepaka z rodzaju Chrysops.
Postacie dojrzaÅ‚e L. loa wÄ™drujÄ… w tkance podskórnej lub spojówce oka. WywoÅ‚ujÄ… one obrzÄ™k skóry i zmiany wypryskowate, rumieniowate, m.in. tzw. obrzÄ™k kalabarski, okresowy, bolesny, zwykle zlokalizowany w okolicy stawów.
Do poważnych, ale rzadkich powikÅ‚aÅ„ loaozy należy obrzÄ™k gÅ‚oÅ›ni i zapalenie mózgu. Mikrofilarie L. loa pojawiajÄ… siÄ™ dość nieregularnie we krwi w czasie dnia.
Cykl rozwojowy
Ulgę naszym organizmom przyniesie kuracja dla dzieci i kuracja dla dorosłych.